Współczesne rolnictwo to nie tylko produkcja rolna. Właściciele gospodarstw coraz częściej wykorzystują swój rolniczy potencjał, rozwijając działalność edukacyjną, turystyczną, a nawet społeczną. Dzięki nowym środkom unijnym, dostępnym w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027, rolnicy prowadzący małe gospodarstwa uzyskać mogą wsparcie na takie właśnie działania.
Rozwój pozarolniczych funkcji małych gospodarstw rolnych oznacza wsparcie dywersyfikacji dochodów rolników, czyli tworzenia przez nich dodatkowych źródeł zarobkowania obok tradycyjnej produkcji rolnej, ale z wykorzystaniem i w oparciu o zasoby własnych gospodarstw rolnych.
– W Planie Strategicznym na lata 2023-2027 w ramach tego działania, wyznaczone zostały trzy rodzaje działalności, które będą mogły uzyskać dofinansowanie – wyjaśnia Justyna Durzyńska, dyrektor Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. Są to agroturystyka, zagrody edukacyjne i gospodarstwa opiekuńcze.
W nowo utworzonych bądź rozwijanych zagrodach edukacyjnych będą musiały być prowadzone zajęcia dla dzieci i młodzieży związane z szeroko rozumianym rolnictwem, produkcją rolną, produkcją zwierzęcą, ekologią, dziedzictwem kulturowym wsi czy też tradycyjnymi zawodami, rzemiosłem, rękodzielnictwem, twórczością ludową. Natomiast jeśli chodzi o gospodarstwa opiekuńcze, to one mają oferować różnego rodzaju usługi społeczne: opiekuńcze, terapeutyczne, integracyjne dla osób potrzebujących wsparcia, czy są to osoby starsze, czy osoby ze specjalnymi potrzebami i ich rodzin. W zakresie tworzenia lub rozwoju gospodarstw agroturystycznych dofinansowanie przyznaje się na dostosowanie gospodarstwa rolnego do świadczenia usług polegających na wynajmowaniu pokoi, sprzedaży posiłków domowych lub na rozszerzenie oferty innych usług związanych z pobytem turystów.
Działanie związane z rozwojem pozarolniczych funkcji małych gospodarstw rolnych realizowane jest w ramach podejścia Leader. Pomorskie lokalne grupy działania już ogłaszają pierwsze nabory wniosków. – Zainteresowanie jest spore – przyznaje Ewa Czeplina, dyrektor biura LGD Chata Kociewia. Natomiast należy podkreślić, że to działanie jest skierowane tylko do rolników i to do tych mniejszych, co powoduje, że nie wszyscy mogą się ubiegać o to wsparcie.
Dla właścicieli małych gospodarstw jest to szansa na rozwój i rozszerzenie zakresu prowadzonej działalności oraz dodatkowe źródło dochodu. Z możliwości takiego dofinansowania chcieliby skorzystać właściciele zagrody edukacyjnej „Dolina Miodu” znajdującej się w Borowinie (gm. Przywidz), która jest jednym z 30-tu tego typu obiektów edukacyjnych działających na terenie województwa pomorskiego. – Jeżeli tylko spełnię wymagane kryteria i zakwalifikuję się do pozyskania funduszy na rozwój naszej zagrody edukacyjnej w Dolinie Miodu, na pewno pozwoli nam to poszerzyć ofertę edukacyjną w naszym gospodarstwie – przyznaje właścicielka, pani Arleta Grulkowska.
Prowadzenie zagrody edukacyjnej wiąże się z koniecznością spełnienia konkretnych warunków. Jednym z nich jest przystąpienie do Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych prowadzonej przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Przy Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego działa wojewódzki koordynator, który pomaga w tym procesie.
– Zagroda Edukacyjna to zastrzeżony znak towarowy dla gospodarstw, które łączą działalność rolniczą z profesjonalnymi usługami edukacyjnymi i prawo do posługiwania się tą nazwą: Zagroda Edukacyjna, mają wyłącznie sprawdzone, rekomendowane przez system podmioty, gdzie sprawy dydaktyczne oparte są o własne zasoby rolnicze – tłumaczy Aleksander Mach, dyrektor Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Lubaniu. Rolnik, który chce dołączyć do sieci, zgłasza się do Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Lubaniu. Następnie wojewódzki koordynator Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych odwiedza gospodarstwo, ocenia warunki i zgodność z wymogami sieci. Pomaga i przygotowuje opis oferty edukacyjnej na podstawie takich zasobów, jakie w gospodarstwie znajdujemy. Po pozytywnej rekomendacji koordynatora dokumenty z gospodarstwa zostają przesłane do Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, gdzie po ponownej weryfikacji można uzyskać tytuł Zagrody, a więc zagroda otrzymuje prawo do posługiwania się logotypem Zagrody Edukacyjnej, a ta oferta tego gospodarstwa trafia do ogólnopolskiej bazy Zagród Edukacyjnych.
Rozwój pozarolniczych funkcji małych gospodarstw to oferta dla rolników z małych gospodarstw rolnych, którzy chcieliby rozszerzyć zakres prowadzonej działalności. Środki unijne przeznaczone na to działanie w województwie pomorskim wynoszą ponad 2 mln euro. Informacje o naborach i zasadach wsparcia dostępne są na portalach poszczególnych lokalnych grup działania oraz na stronie dprow.pomorskie.eu.
Zrealizowana przez Jednostkę Regionalną KSOW+ akcja informacyjna „Krok po kroku, projekt po projekcie zmieniamy Pomorskie” pokazuje, w jaki sposób środki unijne z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich wpływają na rozwój regionu oraz życie jego mieszkańców. Działania promocyjne obejmują realizację cyklu audycji radiowych oraz artykułów publikowanych w Internecie. Zachęcamy do lektury i wysłuchania trzeciej audycji dotyczącej rozwoju pozarolniczych funkcji gospodarstw rolnych.
